سهام شناور آزاد یکی از مفاهیمی است که برای افراد فعال در بازار سرمایه اهمیت دارد. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران مشخص شود. به عبارتی باید سهامداران راهبردی ( سهامدارانی که برای بلندمدت روی سهام شرکت سرمایه گذاری کرده اند و در کوتاه ‌مدت قصد واگذاری سهام مذکور را ندارند. زیرا اکثرا برای اعمال مدیریت خود از این سهام استفاده می کنند ) مشخص شوند.

برای مثال: فرض کنید نود درصد سهام شرکت X دراختیار شرکت Y باشد و شرکت Y به هدف مدیریت شرکت X، سهام آن را نگهداری می کند. به عبارتی سهامدار راهبردی شرکت است. در اینجا می توانیم نتیجه بگیریم که شرکت X، ده درصد سهام شناوری آزاد دارد

برای محاسبه این درصد باید ابتدا ترکیب سهامداران را بررسی کنیم. سپس تعداد سهامداران راهبردی را مشخص کنیم. اگر تعداد سهامداران راهبردی را از کل سهامداران کم کنیم، می‌ توانیم تعداد سهام شناور آزاد و درصد سهام شناور آزاد به کل سهام شرکت را محاسبه کنیم. میزان سهام شناور آزاد شرکت ‌های بورسی را سازمان بورس تعیین می کند.

تعریف سهام شناور آزاد

سهام شناور آزاد یا (Free Float) قسمتی از سهام یک شرکت است که دارندگان این قسمت از سهام، آمادگی عرضه و فروش آن سهام را دارند. دارندگان این قسمت از سهام شرکت، قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. اگر به مثال قبل رجوع کنیم، ده درصد سهامداران شرکت X قصد عرضه سهام خود را دارند و قصد جای داشتن در کرسی مدیریتی در این شرکت را ندارند.

درصد سهام شناور آزاد به ما کمک می‌ کند تا بدانیم چه میزان از سهامداران مایل به عرضه سهم خود هستند. این موضوع خود می‌ تواند در ریسک معاملاتی خرید و فروش سهام تاثیرگذار باشد. اما چطور؟

در واقع به هر میزان که درصد سهام شناوری سهم نسبت بزرگ‌ تری باشد، یعنی سهامداران سهم مورد نظر، به نگهداشتن سهم کمتر تمایل دارند. پس این مسئله می تواند ریسک نگهداری سهم توسط ما را افزایش دهد.

اهمیت سهام شناور آزاد

جالب است بدانید که در اکثر بورس‌ های خارجی اگر شرکت‌ ها شناوری کمتر از ۲۵ درصد داشته باشند، از فهرست شرکت ‌های حاضر در بورس حذف می ‌شوند؛ علت این قضیه هم کاملا مشخص است. چون چنانچه شرکتی مایل به ارائه حداقل یک چهارم از سهام خود به مردم نیست، پس نباید در بورس هم فعالیت داشته باشد.

اگر سهمی شناوری زیادی دارد، زودتر و سریع ‌تر عرضه می ‌شود. اگر تعداد سهامداران مردمی بیشتر شود، امکان دستکاری قیمتی توسط صاحبان تصمیم در شرکت کم می ‌شود. یعنی به ‌راحتی نمی‌ توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرار داد. در شرکت‌ هایی با درصد شناوری زیاد، حجم بالای معاملات مانع از نوسانات زیاد سهم می ‌شود. بالعکس شرکتی که شناوری کمی دارد، با سرمایه کم می ‌توان تغییر قیمت آن را در دست گرفت. سهم‌ شرکت های کوچکی که عدد سهام شناور آزاد کمی دارند، بهترین گزینه برای سفته ‌بازهاست. زیرا به‌ راحتی و با سرمایه کم می توانند روی تغییرات ارزش سهام آن شرکت اثر بگذارند و با افزایش یا کاهش قیمتی کاذب و ایجاد شایعات، سهامداران را برای خرید و فروش فریب دهند.

میزان درصد سهام شناور آزاد

مقدار ۵ درصد، حداقل مقدار سهام شناور آزاد شرکت‌ هاست . اما حداکثری برای این مقدار وجود ندارد . میزان این سهام شناور، ثابت نیست . چون ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد و افزایش قیمت سهم ، آن را در بازار بفروشند . در نتیجه میزان سهام شناور شان در بازار کاهش می یابد . اما شرکت ‌های بورسی و فرابورسی طی دوره‌ سه ماهه درصد سهام شناور خود را روی سایت کدال انتشار می دهند .

پس میزان سهام شناور آزاد شرکت ‌های بورسی، توسط سازمان بورس تعیین شده و در سایت مدیریت فناوری بورس و در صفحه مربوط به هر نماد قرار داده شده است.

بهترین شرکت ها ، شرکت های دارای شناوری متعادل هستند . برای به دست آوردن سهام با شناوری متعادل ، باید ابتدا میانگین سهام شناور شرکت‌های بازار را محاسبه کنیم . حال به مقایسه می پردازیم و چنانچه شناوری سهم مورد نظر ما به میانگین محاسبه شده نزدیک ‌تر باشد ، شناوری آن متعادل ‌تر است.

شاخص شناور آزاد

همانطور که از نام این شاخص پیداست، هر سهم بر اساس عدد سهام شناوری که دارد، روی این شاخص تاثیر می‌ گذارد . اما این شاخص چه اهمیتی دارد؟ تاثیر گذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله‌ شرکت در بازار سهام محاسبه می‌ شود. پس این شاخص قابلیت تحلیلی خیلی خوبی دارد.

سخن آخر

بازار سرمایه از با اهمیت ترین گزینه‌ های سرمایه گذاری در بین سرمایه گذاران است. درنتیجه بازار سرمایه باید عملا کارایی لازم را برای جذب سرمایه گذاران بیشتر داشته باشد. سرمایه گذاران هم با در نظر داشتن ریسک‌ پذیری، سهام مورد نظر خود را انتخاب می‌ کنند. اما پایین بودن عدد سهام شناور آزاد امکان دست ‌کاری قیمت توسط معامله گران بزرگ را زیاد می کند. این اتفاق می تواند منجر به گمراهی بازار، تشکیل حباب قیمتی و کاهش کارایی و عمق بازار سرمایه شود و درنهایت هم کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه را به دنبال داشته باشد.

پس سهام شناور آزاد از عوامل تاثیر گذار بر افزایش کارایی و نقد شوندگی بازار سرمایه است. اگر شما در بازار سرمایه تازه وارد هستید، بهتر است سهامی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید که شناوری متعادل داشته باشد.